Hashimoto? Objawy,
rozpoznanie i profilaktyka.

Schorzenia tarczycy diagnozowane są u coraz większej ilości osób. Jak pokazują statystyki, obecnie zmaga się z nimi nawet około 5% społeczeństwa. Do najpopularniejszych odmian zalicza się m.in. Hashimoto, będące również przyczyną niedoczynności tarczycy.

Hashimoto – co to jest?

Hashimoto, a właściwie przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy jest chorobą, w której dochodzi do zapalenia tarczycy spowodowanego przez to, że układ odpornościowy,  atakuje własne komórki organizmu. W przypadkach schorzeń autoimmunologicznych układ immunologiczny mylnie identyfikuje własne komórki jako zagrożenie i atakuje je, co prowadzi do produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko tarczycy (anty-TPO i anty-TG), wywołując silny stan zapalny. Ten może z czasem doprowadzić do uszkodzenia gruczołu oraz innych organów lub systemów w ciele.

Warto wspomnieć, że Hashimoto to schorzenie, z którym zostaje się na całe życie, a jego bezpośrednie leczenie ma na celu ustabilizowanie poziomu hormonów tarczycowych. Terapia farmakologiczna, w tym przypadku przyjmowanie lewotyroksyny, jest zalecana wówczas, gdy choroba jest powiązana z wystąpieniem niedoczynności tarczycy, co ma na celu uzupełnienie brakujących hormonów.

Czynni odpowiedzialne za rozwój  u Hashimoto nie są w pełni poznane, najczęściej wymienia się predyspozycje genetyczne, ale i czynniki żywieniowe – nadmiar jodu przy niedoborze selenu i witaminy D czy chroniczny stres.

Jak powinna wyglądać dieta przy Hashimoto?

W diecie osób z Hashimoto szczególnie ważna jest odpowiednia podaż białka, ze względu na ryzyko niedoczynności tarczycy przy zachowaniu  równowagi między tłuszczami i węglowodanami, w tym błonnikiem. Idealnie skomponowane posiłki powinny łączyć te makroskładniki.

Zalecane źródła białka obejmują chude mięso, ryby w umiarkowanych ilościach, nabiał bez cukru, jaja,, a także nasiona roślin strączkowych i makarony z nich wykonane, oraz quinoa. Dla zdrowych tłuszczów warto sięgać po oleje tłoczone na zimno, takie jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek czy olej lniany, a prócz tego  orzechy i nasiona, tłuste ryby bogate w omega-3, a w mniejszym stopniu po tłuszcze zwierzęce.

Węglowodany najlepiej czerpać z pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak płatki owsiane, kasze, makarony pełnoziarniste, ryż, a w umiarkowanych ilościach  ziemniaki i bataty w umiarkowanych ilościach.

Przy chorobie Hashimoto, gdzie organizm zmaga się z przewlekłym stanem zapalnym, zalecana jest dieta o właściwościach przeciwzapalnych, czyli np. k dieta śródziemnomorska. Ten sposób żywienia ogranicza spożycie tłuszczów nasyconych, promując jednocześnie bogactwo witamin, skłądników mineralnych,  nienasyconych kwasów tłuszczowych, białka, w tym roślinnego oraz bioaktywnych związków o właściwościach i antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych.

Znaczenie i rola suplementacji przy chorobie Hashimoto

Właściwe poziomy żelaza, selenu, cynku oraz witaminy D są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Często spotykanym problemem wśród osób z chorobą Hashimoto jest niedobór żelaza i niedokrwistość, co może negatywnie wpływać na metabolizm hormonów tarczycowych. Niedobór żelaza może pogłębiać objawy niedoczynności tarczycy i zwiększać potrzebę leczenia hormonalnego. Dlatego w diagnostyce warto uwzględnić badanie morfologii krwi oraz poziomy żelaza i ferrytyny.

Równie istotne jest zapewnienie odpowiedniej ilości selenu i cynku, które odgrywają rolę w produkcji i przemianie hormonów tarczycowych. W przypadku niewystarczającej podaży tych składników z dietą zalecana może być ich suplementacja po konsultacji z dietetykiem. Szczególnie ważne jest, aby pochylić się nad kwestią selenu, gdyż jego zawartość w pokaramch jest zależny od zawartości w glebie. I tak w całej Europie gleba jest ubogoselenowa. Bogata w selen jest gleba z terenów Brazylii, ale już niekoniecznie w Boliwii czy Peru. Stąd też o wiele trudniej zbilansować spożycie selenu wraz z dietą i tutaj sensowniejszym może być sięgnięcie po suplementację, niż ma to miejsce w przypadku cynku. Witamina D, wpływająca na układ odpornościowy – jest szczególnie ważna w chorobach autoimmunologicznych. Ze względu na częste niedobory witaminy D, zaleca się monitorowanie jej poziomu w organizmie, co umożliwi dostosowanie odpowiedniej suplementacji. Ponadto badania pokazują powiązanie niskiego poziomu witaminy D z obniżoną czynnością tarczycy.

Mioinozytol, działający na poprawę wrażliwości na insulinę poprzez wspieranie transportu glukozy do komórek, może być korzystnym dodatkiem, szczególnie u osób z zaburzeniami metabolicznymi. Ale to nie wszystko. Okazuje się, że mioinozytol, zwłaszcza w towarzystwie wspomnianego wcześniej selenu  oddziałuje na pracę układu immunologicznego, normalizuje poziom hormonu tarczycowego TSH oraz redukuje miano przeciwciał TPO-Ab*. Innym ciekawym składnikiem wspierającym w chorobie Hashimoto jest NAC, czyli N-acetyl-L-cysteina która ma silnie działanie przeciwutleniające co powoduje wyciszenie nie tylko stresu oksydacyjnego, ale także reakcji zapalnych- czyli wesprzeć te aspekty które mogą przebiegać nieprawidłowo u osób cierpiących na Hashimoto.

W suplementacji przy Hashimoto warto również zwrócić uwagę na adaptogeny.  Różeniec górski, ma udowodnione działanie we wspieraniu organizmu wspierać w reakcji na stres, regulując wydzielanie hormonów stresu i poprawiając adaptację do niekorzystnych warunków, np. przy przepracowaniu, ciągłym zmęczeniu. Wspiera również koncentrację. Suplementacja bakopą drobnolistną może być korzystna dla poprawy funkcji poznawczych- koncentracji, zapamiętywania, uczenia się.

Znaczenie aktywności fizycznej przy Hashimoto

Aktywność fizyczna i ruch są istotne dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia, niosąc ze sobą jednocześnie liczne korzyści zdrowotne. Odgrywają istotną rolę w regulacji poziomu hormonów, jak chociażby kortyzolu, który może być zaburzony przy problemach z tarczycą. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom możliwa jest poprawa metabolizmu, co jest ważne zarówno przy nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy, pomagając w normalizacji tempa przemiany materii.

Ponadto, regularny wysiłek fizyczny wspiera kontrolę masy ciała, co jest szczególnie ważne przy zaburzeniach tarczycy (zwłąszcza niedoczynności), często prowadzących do zmian w masie ciała. Ćwiczenia przyczyniają się również do poprawy nastroju i redukcji stresu, co ma duże znaczenie przy zaburzeniach nastroju, lęku czy zmęczeniu. Wzmacnianie mięśni i kości jest kolejnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę – szczególnie przy niedoczynności tarczycy, która może prowadzić do ich osłabienia. Regularne ćwiczenia, takie jak np. trening siłowy, są zalecane w celu poprawy siły i wytrzymałości. Dodatkowo, aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na zdrowie serca, zmniejszając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych poprzez poprawę wydolności serca i obniżenie ciśnienia krwi.

W kontekście Hashimoto i innych zaburzeń tarczycy ważne jest, aby ćwiczenia były regularne i dostosowane do indywidualnych możliwości oraz zaleceń lekarskich. Kluczowa jest równowaga między aktywnością a odpoczynkiem, aby nie przeciążać organizmu. Początkowo warto skorzystać z pomocy trenera, który pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia, zwracając uwagę na poprawność techniki. Regularność i motywacja do treningów pod okiem specjalisty mogą znacząco ułatwić osiągnięcie lepszych wyników w zarządzaniu objawami Hashimoto i poprawie ogólnego stanu zdrowia.

Podsumowując, zaburzenia tarczycy są coraz powszechniejsze, wpływając na znaczną część społeczeństwa. Hashimoto wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego, w tym farmakologicznego wsparcia w przypadku towarzyszącej niedoczynności tarczycy. Ważne jest również zachowanie aktywnego trybu życia, zrównoważonej diety oraz suplementacji niezbędnych składników, co wspomaga funkcjonowanie tarczycy i ogólną kondycję zdrowotną.